#509: Bedrijfsonderzoek is geen opsporingsonderzoek

Het is bekend dat het Openbaar Ministerie alle reden heeft om efficiënter met onderzoekscapaciteit om te gaan. Maar dat betekent niet dat de strafvorderlijke waarborgen daaronder mogen leiden. Recent verscheen een opmerkelijk vonnis van de Rechtbank Midden-Nederland over een zaak waarin het Openbaar Ministerie het bewijs van strafbare feiten baseerde op een onderzoek door een particulier bedrijf. Is het toelaatbaar dat het Openbaar Ministerie zich op een dergelijk onderzoek baseert?

LEES VERDER

#482: Schutznorm verschwunden?

Wij hebben het al meermaals gehad over het recht op bijstand van een advocaat tijdens en voorafgaand aan het verhoor (zie bijvoorbeeld #433 en #219). Dat mensenrecht vindt zijn grondslag in de Salduz-uitspraak van het EHRM. Onlangs verduidelijkte het EHRM in een nieuwe uitspraak de reikwijdte van de Salduz-regels. Met dit arrest geeft het hof antwoord op de vraag of Salduz derdenwerking heeft: als een medeverdachte een voor de verdachte belastende verklaring heeft afgelegd zonder dat aan die medeverdachte juridische bijstand is verleend, kan de verdachte dan een beroep doen op schending van artikel 6 EVRM?LEES VERDER

#459 In het verleden behaalde resultaten…

…bieden geen garantie voor de toekomst. Dit ondervonden de betrokkenen uit de zaken waarover hof Den Haag op 27 januari 2022 besliste aan den lijve (zie ECLI:NL:GHDHA:2022:57 en ECLI:NL:GHDHA:2022:58). Het Openbaar Ministerie werd in eerste aanleg nog door rechtbank Rotterdam niet-ontvankelijk verklaard omdat het onderzoek waarop het was gebaseerd niet voldoende onafhankelijk was. Het hof draaide dat (deels) terug. Wat maakte dan dat het onderzoek nu toch deugde en wat betekent dit voor de fraudepraktijk?LEES VERDER

#435: Spreken is zilver, schrijven is goud

Als gevolg van de coronacrisis is het schriftelijk verhoor  aan een opmars begonnen. Om fysiek contact te beperken, worden in bepaalde gevallen de vragen van opsporingsambtenaren op schrift aan de verdachte gesteld in plaats van in een verhoorkamer op het politiebureau. Wat ons betreft is dit een tendens die verdere navolging verdient, zeker in fraudezaken, waarin de toegevoegde waarde van een fysiek verhoor altijd al beperkt was.LEES VERDER

#424: Een rechtsstatelijke tik op de vingers

In het strafrecht is men dagelijks bezig met het reconstrueren van feiten ten behoeve van de waarheidsvinding. Deze reconstructies zijn echter afhankelijk van het beschikbare bewijsmateriaal, interpretaties van stukken, de wijze waarop getuigen zijn gehoord, percepties en gezichtsvelden; om maar een aantal voorbeelden te noemen. Dé waarheid bestaat niet en zeker niet in het strafrecht. Toch is het streven een zo goed mogelijke reconstructie te maken van hetgeen is voorgevallen. Hiervoor is het op zijn minst nodig dat opsporingsinstanties niet op zoek gaan naar het bewijs tegen ‘de dader’ maar zo onbevooroordeeld mogelijk de feiten in kaart brengen. Gebeurt dit niet dan komt de integriteit van het strafproces in het gedrang. De rechtbank Rotterdam onderkent dit ook.LEES VERDER

#152: Bijstand tijdens het politieverhoor

Vlak voor het kerstreces wees de Hoge Raad een interessant arrest over de raadsman bij het politieverhoor. Wij besteedden in vaklunch #145 al aandacht aan deze zaak waarin de Hoge Raad overweegt voortaan ervan uit te gaan dat een aangehouden verdachte het recht heeft op bijstand van een raadsman tijdens zijn verhoor door de politie, behoudens bij het bestaan van dwingende redenen om dat recht te beperken. De Hoge Raad gaat ervan uit dat met ingang van 1 maart 2016 toepassing zal worden gegeven aan de regel dat een aangehouden verdachte het recht heeft op bijstand van een raadsman tijdens zijn verhoor door de politie. Bij de bepaling van die datum is op dit punt rekening gehouden met de Europese Richtlijn die in november geïmplementeerd dient te zijn. De Hoge Raad neemt aan dat de eerder gesignaleerde beleidsmatige, organisatorische en financiële keuzes derhalve inmiddels zijn gemaakt.LEES VERDER

#145: Een nieuwjaarsboodschap van de Hoge Raad?

Zo vlak voor het kerstreces wijst de Hoge Raad op 22 december 2015 een 81 RO arrest. Maar het is wel een arrest met een duidelijke boodschap. De Hoge Raad gaat ervan uit dat met ingang van 1 maart 2016 toepassing zal worden gegeven aan de regel dat een aangehouden verdachte het recht heeft op bijstand van een raadsman tijdens zijn verhoor door de politie. Wat ging aan dit arrest vooraf?LEES VERDER

#139: Pragmatisme versus de wet

Het is in de praktijk inmiddels bijna standaard dat de rechter-commissaris aan de verdediging en de officier van justitie, voorafgaand aan een getuigenverhoor, verzoekt een lijst met vragen aan de getuige toe te sturen. De redenen hiervoor zijn met name praktisch van aard. Zo weet de rechter-commissaris immers welke vragen aan de orde zullen komen. Veelal wordt verzocht om een Word-bestand waarin de vragen staan genoteerd zodat de griffier alvast de vragen kan copy-pasten in het proces-verbaal. Ook kan de rechter-commissaris op die manier een tijdsplanning maken en bekijken of de vragen relevant zijn. Deze praktijk wordt ook bevestigd door een arrest van de Hoge Raad van 1 september 2015. Maar (dit) pragmatisme staat gelukkig niet boven de wet.LEES VERDER

#138: Vergeten is menselijk

Een verdachten- en getuigenverhoor zijn misschien wel de meest tot de verbeelding sprekende onderdelen van het strafproces. In menig film en TV serie wordt de spanning opgevoerd met scènes waarin een verdachte of een getuige stevig aan de tand wordt gevoeld door de rechercheur die het mysterie moet oplossen of door de schurk die staatsgeheime informatie probeert los te peuteren. En als het niet goedschiks kan, dan maar kwaadschiks. De verhoortechnieken van Jack Bauer (24), John Luther (Luther) en Le Chiffre (Casino Royale) trekken volle zalen, maar zijn niet representatief voor onze dagelijkse praktijk. De verhoren in ons strafproces gaan er een stuk ‘geciviliseerder’ aan toe. Toch is de betrouwbaarheid van een verklaring ook in ons rechtssysteem geen gegeven. Dat zal in ieder geval steeds weer moeten worden afgewogen.LEES VERDER

#097: Pulp Fiction?

Op de wijze van verbaliseren van verdachten- en getuigenverhoren is het nodige aan te merken. Dit is op zichzelf niets nieuws. Niettemin bevestigen de bevindingen van het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving (NSCR) en de Universiteit Leiden dat processen-verbaal van de politie bijzonder beperkt worden weergegeven en laten zien hoe ernstig het is gesteld met de processen-verbaal. Voor dit onderzoek zijn 55 verdachtenverhoren bij de politie geanalyseerd. Deze verhoren zijn ook audiovisueel vastgelegd om te verifiëren welke informatie wel en welke informatie niet in het proces-verbaal terecht is gekomen. Geconcludeerd is dat de hoofdvragen van een verhoor meestal wél worden weergegeven, meer specifiek 63%(!) ervan. Van de vervolgvragen en de antwoorden die zijn gegeven wordt slechts een kwart opgenomen in het proces-verbaal. Kan het huidige proces-verbaal van een verhoor nog wel bijdragen aan de waarheidsvinding in strafzaken? Zijn de processen-verbaal überhaupt als een weergave van de waarheid aan te merken of is het niet meer dan fictie?LEES VERDER

Loading new posts...
No more posts