Het is komkommertijd. Toch zorgde het Openbaar Ministerie vorige week voor een ware primeur in het Nederlandse strafrecht met de publicatie van de Aanwijzing procesafspraken in strafzaken (hierna: Aanwijzing). Maar wat ons betreft is geen sprake van breaking news.
Al meerdere keren schreven wij over procesafspraken in het strafrecht (zie bijvoorbeeld Vaklunch #486, #477 en #470). Hieruit bleek dat feitenrechters deze afspraken wisselend toetsen, met rechtsonzekerheid voor de verdachte tot gevolg. De praktijk was hongerig naar sturing. Vol verwachting klopte dan ook ons hart bij de aankondiging van het arrest van de Hoge Raad na de vordering tot cassatie in het belang der wet van AG Bleichrodt (zie Vaklunch #480). Vorige week dinsdag 27 september wees de Hoge Raad arrest, waarin hij zich voor het eerst uitlaat over procesafspraken in het strafrecht.LEES VERDER
We schreven al meerdere keren over procesafspraken en het laatste woord is er voorlopig zeker nog niet over gezegd. Onlangs stelde Procureur-Generaal Bleichrodt cassatie in het belang der wet in, waarmee hij aandacht vroeg voor de rechtsbescherming van de verdachte bij het maken van procesafspraken (zie #480). De Hoge Raad zal binnenkort duidelijkheid scheppen over het aan te leggen toetsingskader, maar in de tussentijd leggen rechters nog altijd hun eigen maatstaven aan – met zeer wisselende uitkomsten. Zo maakte rechtbank Noord-Holland onlangs korte metten met tussen de verdediging en het Openbaar Ministerie gemaakte procesafspraken.LEES VERDER
De afgelopen tijd schreven wij al diverse keren over procesafspraken in het strafrecht (zie bijvoorbeeld Vaklunch #477, #470, #465). Hieruit bleek dat feitenrechters procesafspraken niet op eenzelfde wijze toetsen, met als gevolg rechtsonzekerheid voor de verdachte. De Hoge Raad zal hierover naar verwachting in het aangekondigde arrest van 24 september 2022 meer duidelijkheid scheppen. De daaraan ten grondslag liggende vordering tot cassatie in het belang der wet van Advocaat-Generaal (hierna: AG) Bleichrodt van 14 juni 2022 geeft in ieder geval al een aantal interessante aanknopingspunten.LEES VERDER
Procesafspraken blijven de gemoederen bezig houden. Wij schreven hierover al in Vaklunch #450, #465 en #470. Uit de daarin aangehaalde jurisprudentie blijkt dat rechters wegens het ontbreken van een wettelijke grondslag uiteenlopende criteria toepassen bij de beoordeling van procesafspraken. Zo toetste rechtbank Overijssel begin dit jaar of procesafspraken helpen een bijdrage te leveren aan de ontlasting van het strafrechtsysteem, terwijl hof Arnhem-Leeuwarden afgelopen april procesafspraken beoordeelde op efficiency, duidelijkheid voor de andere betrokken partijen en effectiviteit. Afgelopen week gooide rechtbank Zeeland-West-Brabant het over een compleet andere boeg door te toetsen of de procesafspraken in kwestie voldeden aan ‘twee voorwaarden die het Europese Hof van de Rechten van de Mens (EHRM) stelt aan afsprakenprocedures’. Hoe pakte dat uit?LEES VERDER
De wens om strafrechtelijke procedures efficiënter te laten verlopen is aanwezig bij alle betrokkenen. Het strafrecht is effectiever voor de samenleving als procedures niet onnodig lang duren. Daarnaast hebben verdachten in de regel geen baat bij langdurige onzekerheid en heeft het Openbaar Ministerie qua capaciteit ook belang bij een snellere en efficiëntere behandeling. In februari 2019 uitte het OM al de wens om vaker procesafspraken te maken met de verdediging. De contouren van de mogelijkheden en onmogelijkheden worden steeds beter zichtbaar.LEES VERDER
Een nieuwe trend is gaande waarbij in strafzaken gebruik wordt gemaakt van proces- of vonnisafspraken. Het doel is om tot een efficiëntere afronding van de zaak te komen. Dat dient diverse belangen. Voor de verdachte geldt bijvoorbeeld dat procesafspraken bijdragen aan een efficiënt verloop van het proces, waardoor hij snel duidelijkheid verkrijgt over zijn zaak en de kosten worden gedrukt. Ook het procesrisico speelt mogelijk een rol. Voor de autoriteiten geldt in het bijzonder dat de belasting van de strafrechtketen een belangrijk argument is om tot proces- of vonnisafspraken te komen. Ook rechtbanken lijken gecharmeerd van deze oplossing. Alleen rechtbank Overijssel lijkt een andere houding aan te nemen .LEES VERDER
