#450: Creativiteit leidt tot efficiëntie

Al langer klinkt de roep om de mogelijkheid speciale proces- en vonnisafspraken te kunnen maken tussen justitie en verdediging. Op die manier kunnen sommige strafzaken efficiënter worden afgerond met een acceptabele uitkomst voor beide partijen. Het Openbaar Ministerie kan snel en kordaat een voorbeeld stellen en de verdachte weet eerder waar hij of zij aan toe is en hem/haar blijft een jarenlang voortslepend onderzoek bespaard. Even leek de rechtbank in Overijssel een streep te hebben gezet door de mogelijkheid om straftoemetingsafspraken te maken. Gelukkig is dit door de rechtbank Rotterdam nieuw leven ingeblazen.

In Vaklunch #337 schreven wij over de Cymbal zaak. In deze zaak waren het OM, de verdediging en de Belastingdiensten van Nederland en Curaçao tot een overeenkomst gekomen waarbij justitie de tenlastelegging had beperkt en een voorwaardelijke gevangenisstraf zou eisen. De rechtbank is vervolgens gevraagd deze strafeis te volgen gelet op de afspraken die waren gemaakt met de verdachten. De rechtbank ging hier echter volledig aan voorbij en legde een onvoorwaardelijke gevangenisstraf op. De rechtbank overwoog niet te zijn gebonden aan afspraken die zijn gemaakt tussen justitie en de verdediging. Bovendien kan de rechtbank – mits voldoende gemotiveerd – afwijken van de strafeis van het Openbaar Ministerie.

Door dit vonnis is logischerwijs terughoudendheid ontstaan voor het maken van straftoemetingsafspraken. De rechtbank Rotterdam blaast dit initiatief zoals gezegd nieuw leven in. De voorzitter in deze zaak neemt daartoe zelfs het initiatief tijdens een regiezitting en geeft partijen daarmee een duwtje in de rug om minder terughoudend te zijn bij het maken van afspraken. Aan de verdediging en het Openbaar Ministerie wordt voorgesteld om te bezien of het mogelijk is om procesafspraken te maken. Het feit dat de verdediging 125 pagina’s aan onderzoekswensen heeft opgegeven lijkt hier mede debet aan te zijn. De voorzitter voorziet een stroperige rechtspleging en daar is niemand mee gediend.

Het Openbaar Ministerie en de verdediging omarmen het voorstel van de voorzitter. De officier van justitie stelt dat met name afspraken gemaakt kunnen worden over de strafmaat vanuit opportuniteitsoverwegingen. De voorzitter geeft nog mee aan partijen dat zijns inziens afspraken gemaakt kunnen worden over de strafeis maar ook over de bandbreedte. Wat de voorzitter hier precies mee bedoelt is niet op voorhand duidelijk. Wij stellen ons zo voor dat ook afspraken gemaakt kunnen worden over de omvang van de tenlastelegging en hetgeen daarvan kan worden bewezen.

Naast afspraken over de omvang van de tenlastelegging en straftoemetingsafspraken zien wij ook nog mogelijkheden om afspraken te maken over de hoeveelheid onderzoekswensen, de omvang van het dossier, het persbeleid, de wijze waarop de straf uitgevoerd dient te worden, eventueel herstel van schade en ga zo maar door. Een beetje creativiteit van alle partijen zou de efficiëntie van het strafproces en alle bijkomende effecten op zoveel vlakken ten goede kunnen komen. Onder het mom van ‘waar een wil is, is een weg’ openen vele deuren. De bereidheid om dergelijke afspraken te maken zou ons inziens het belang van alle partijen bij een efficiëntere strafrechtspleging moeten volgen.

Heb je vragen over of wil je van gedachten wisselen met ons? Neem dan contact op met boezelman@hertoghsadvocaten.nl of boer@hertoghsadvocaten.nl.