#550: Handhaving van sanctiemaatregelen

Het verrast niet dat in de huidige tijd waarin zware sanctiepakketten van kracht zijn op handel met bijvoorbeeld Rusland, de handhaving van de naleving ervan geïntensiveerd wordt. Dat blijkt uit de website van de douane, maar ook de media berichtte eerder dit jaar al dat tientallen bedrijven strafrechtelijk onderzocht worden in verband met het omzeilen van de Russische sanctiemaatregelen. Ook in de praktijk is die trend waarneembaar. Meer bedrijven krijgen te maken met onderzoeken van de douane en het Openbaar Ministerie. Dat hoeft niet zonder meer tot een langdurig onderzoek en openbare zittingen te leiden. In de praktijk blijkt – als een overtreding of misdrijf al bewijsbaar is – dat ook de (fiscale) strafbeschikking uitkomst biedt.

De eerste jurisprudentie die uit die strafrechtelijke onderzoeken voortvloeit verschijnt inmiddels. Zo veroordeelde Rechtbank Rotterdam in het recente vonnis van 31 oktober 2023 een bedrijf voor overtreding van de sanctiewetgeving door verboden goederen aan Rusland te leveren én facturen te hebben vervalst. Maar niet alle constateringen van overtredingen hoeven tot een zitting bij de strafrechter te leiden. De praktijk laat zien dat niet alleen de OM strafbeschikking, maar ook de strafbeschikking die de douane kan uitvaardigen een afdoeningsmogelijkheid is.

Hoewel de bewijsvoering bij de OM strafbeschikking beter kan – en moet! – blijkens het rapport “buiten de rechter OM”, kan de strafbeschikking zeker een uitkomst zijn in zaken waarin behoefte bestaat aan het sluiten van een strafzaak. In Vaklunch #500 is nog eens uitgelegd hoe het ook alweer zit met de afdoening van de strafbeschikking door het Openbaar Ministerie. Het Openbaar Ministerie is echter niet de enige instantie die een strafbeschikking kan uitvaardigen. De Belastingdienst kan dat ook (artikel 76 Algemene Wet inzake Rijksbelastingen), net als de Douane (artikel 10:15 Algemene Douanewet).

Zowel het bestuur van ’s Rijks belastingen als de inspecteur van de douane kan een strafbeschikking uitvaardigen voor feiten die in de belastingwet dan wel de douanewet strafbaar zijn gesteld. Naast het opleggen van een geldboete, kunnen ook aanwijzingen worden opgenomen in de strafbeschikking. Het gaat dan bijvoorbeeld om het doen van afstand van voorwerpen die in beslag zijn genomen, uitlevering van voorwerpen, het voldoen van een bedrag dat gelijk staat aan dat wat is verkregen uit het strafbare feit en – uiteraard – het alsnog voldoen aan een bij de belastingwet gestelde verplichting. Het bestuur kan zonder de betrokkene te horen een boete opleggen van minder dan € 2000. Als het gaat om een hogere boete, dan is het bestuur verplicht de betrokkene voorafgaand aan het uitvaardigen van de strafbeschikking te horen.

Dat betekent overigens niet dat die strafbeschikking zomaar geaccepteerd moet worden om “er maar vanaf te zijn”. Steeds zal beoordeeld moeten worden of er voldoende bewijs is voor de schuldvaststelling en wat de gevolgen van zo’n strafbeschikking zullen of kunnen zijn voor de onderneming. Zo kan het effect hebben op de mogelijkheid een verklaring omtrent het gedrag te verkrijgen en de AEO-certificering, maar ook kan het effect hebben op de relatie met (financiële) dienstverleners.

Heb je hier vragen over of wil je hierover van gedachten wisselen met ons? Neem dan contact op met ons op via vaklunch@hertoghsadvocaten.nl.