Vorige week publiceerde de Afdeling advisering van de Raad van State (hierna: de Afdeling) een advies over de Wet confiscatie criminele goederen. Net als de Raad voor de Rechtspraak is de Afdeling terecht kritisch. Maar met haar eindadvies slaat de Afdeling de plank wat ons betreft toch mis.
Een goede motivering is de basis van elke rechterlijke beslissing. De motivering zorgt voor inzicht in de overwegingen van de rechter, zodat partijen de beslissing begrijpen en misschien beter kunnen accepteren. Een goede uitleg voorkomt bovendien willekeur in de jurisprudentie en stelt hogere rechters in staat om de juistheid van de beslissingen te controleren. Voor strafrechters is in artikel 539 Sv dan ook een motiveringsplicht neergelegd. Van alle bestanddelen van de delictsomschrijving moet de bewezenverklaring worden toegelicht. Toch laat de motivering nog wel eens te wensen over. Dat blijkt uit een recent vonnis van de rechtbank Overijssel.
Verkeersboetes, klein of groot, zijn voor velen waarschijnlijk niet geheel onbekend. Boetes voor lichte verkeersovertredingen worden opgelegd op basis van de Wet administratiefrechtelijke handhaving verkeersvoorschriften (Wahv), ook wel de ‘Wet Mulder’ genoemd. Procedures tegen deze boetes worden aangeduid als ‘Mulderzaken’. Hoewel deze boetes in een afzonderlijke wet zijn geregeld zijn de waarborgen van artikel 6 EVRM onverkort van toepassing. Dat geldt dus ook voor de recente ontwikkelingen rondom de eisen aan het motiveren van het verzoek van de verdediging om een belastende getuigen te horen (de zogeheten ‘Keskin-getuige’). Daarover schreven wij al in Vaklunch #515, #445 en #413. Het Hof Arnhem-Leeuwarden oordeelt in een recent arrest echter dat de waarborgen van artikel 6 EVRM in Mulderzaken “niet altijd ten volle gelden”. Maar, kan dat zomaar?
Al jaren zijn advocatenkantoor Stibbe en het Openbaar Ministerie verwikkeld in een procedure over de vraag of op stelselmatige wijze het verschoningsrecht van advocaten is (en wordt) geschonden. Over deze procedure schreven wij al diverse malen in de Vaklunch. Op 2 mei 2023 deed het Hof in ’s-Hertogenbosch uitspraak in het hoger beroep van het kort geding dat is aangespannen tegen de Staat. Onderwerp van geschil: het verschoningsrecht! Wat zijn de gevolgen voor de praktijk?LEES VERDER
Environmental Social Governance (ESG) is niet meer weg te denken uit het bedrijfsleven. Hoewel wij Europeesrechtelijke verankering van diverse ESG-wetgeving toejuichen, hebben wij onze bedenkingen over de in de media geuite geluiden om ESG-verplichtingen te handhaven via het Nederlandse strafrecht.
De bestrijding van ambtelijke omkoping staat bij het Openbaar Ministerie hoog in het vaandel. De afgelopen jaren is dit een belangrijk speerpunt van het OM geworden. Eind 2020 trad de vernieuwde Aanwijzing opsporing en vervolging buitenlandse corruptie in werking, en in juli 2022 volgde de nieuwe Aanwijzing opsporing en vervolging ambtelijke corruptie in Nederland. Corruptie is dus hot, en dat zien wij ook in de praktijk (#456 en #496). Maar wanneer is precies sprake van het omkopen van een ambtenaar? Het antwoord op die vraag hangt af van de intenties van de verdachte.
Een strafrechtelijk (fraude) onderzoek heeft vaak grote impact op de betrokkenen. Dat geldt in het geval van een veroordeling, maar ook als de zaak eindigt in een sepot of een vrijspraak. Een strafrechtelijk onderzoek brengt vanaf de start tot de ontknoping veel onzekerheid en zorgen met zich mee. Het meest acute probleem van een strafrechtelijk onderzoek is veelal de relatie met de bank die onder druk kan komen te staan, maar een onderzoek kan ook impact hebben op de relatie met de verzekeraar van een ondernemer of onderneming. Ook problemen met vergunningen (Wet BIBOB) of met de toezichthouder van een specifieke beroepsgroep, zoals accountants, komen voor. Het meest bekende probleem is wellicht toch wel de beperktere mogelijkheid om een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) te verkrijgen. Staat een veroordeling garant voor de onmogelijkheid om een VOG te verkrijgen? Of is daar toch nog iets tussen te krijgen?LEES VERDER
Één ei is geen ei, ook in het strafrecht: op basis van één bewijsmiddel kan niet worden veroordeeld. Artikel 344 lid 2 Sv bevat echter een belangrijke uitzondering op deze regel: één proces-verbaal van een opsporingsambtenaar is wél voldoende voor een bewezenverklaring. De wetgever kent aan pv’s dus een hoge bewijswaarde toe. Daarbij wordt er natuurlijk op vertrouwd dat de pv’s juist zijn. Maar op dat uitgangspunt valt nogal wat aan te merken (zie bijvoorbeeld #148, #304 en #416).
Het is geen geheim dat de strafrechtketen overbelast is. Door capaciteitstekorten belanden strafdossiers in de shredder, wordt in procesafspraken vanwege tijdsverloop de niet-ontvankelijkheid van het Openbaar Ministerie beklonken en klaagt justitie steen en been over de werkdruk. Er ontstaan allerlei goede initiatieven: procespartijen zoeken elkaar op en efficiëntie voert steeds vaker de boventoon. Wij juichen die ontwikkelingen tot op zekere hoogte van harte toe, maar volgens mij zijn we er daarmee nog niet. Waarom zoekt men de efficiëntie met name aan de achterkant van de strafrechtketen? Waarom wordt ook niet eens kritischer gekeken naar de inzet van het strafrecht (nog altijd het ultimum remedium) en het opportuniteitsbeginsel van het Openbaar Ministerie?LEES VERDER
Het Europese Openbaar Ministerie (EOM) is alweer bijna twee jaar operationeel. Het op 1 maart 2023 verschenen jaarbericht geeft een goed beeld van de ontwikkelingen binnen het EOM, zo ook hoe het EOM aan zaken komt. Wij schreven al daarover én de oproep vanuit het EOM aan particulieren om strafbare feiten te melden in Vaklunch #439. Het jaarbericht biedt een mooi aanleiding voor een reflectie op dit punt.