#360: Van de regen in de drup

In Vaklunch #291 schreven wij dat het Europees Hof voor de Rechten van de Mens Nederland in oktober 2018 op de vingers tikte in verband met de detentieomstandigheden op Sint Maarten. In die zaak ging het om een verdachte die gedetineerd was in een cel op het politiebureau in Philipsburg. Deze verdachte zat daar – veel – langer dan de 10 dagen die acceptabel zouden zijn. De reden was dat de verdachte niet kon worden overgeplaatst naar de Pointe Blanche gevangenis op Sint Maarten, omdat de veiligheid daar niet zou kunnen worden gewaarborgd. Het EHRM heeft geoordeeld dat artikel 3 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens was geschonden: het verbod op foltering en onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing. Inmiddels blijkt er nog niet veel te zijn veranderd.

De heer George was voor langere tijd in voorlopige hechtenis geplaatst in hetzelfde cellencomplex op het politiebureau in Philipsburg. De reden? De Pointe Blanche gevangenis is vol. Op 17 december 2019 heeft het EHRM een voorlopige maatregel opgelegd aan Nederland en bepaald dat de heer George niet mag worden vastgehouden op het politiebureau in deze omstandigheden, die strijdig zijn met artikel 3 EVRM. Het EHRM heeft bepaald dat maatregelen moeten worden genomen om deze omstandigheden te verbeteren. Op basis van Rule 39 kan het EHRM een dergelijke maatregel treffen. In de uitspraak van 4 februari 2005 in de zaak van Mamatkulov en Askarov tegen Turkije heeft het EHRM beslist dat deze maatregel juridisch bindend is.

De advocaat van de betrokkene – Sjamira Roseburg – heeft gelet op deze mensonterende omstandigheden direct invrijheidstelling van de heer George verzocht. Maar zonder succes. De heer George is een dag na de voorlopige maatregel van 17 december 2019 alsnog overgeplaatst naar de Pointe Blanche gevangenis. Juist, de gevangenis die vol was. Gelet op het feit dat maatregelen zijn getroffen heeft het EHRM de voorlopige maatregel beëindigd. Maar zijn de mensenrechten van de heer George – en andere gedetineerden – daarmee gediend? Het antwoord laat zich raden.

Het Openbaar Ministerie op Sint Maarten meent overigens dat de cellen in het politiebureau in Philipsburg wel zijn verbeterd. Daarnaast gelden de beslissingen van het EHRM niet voor de Point Blanche gevangenis. Aldaar speelt slechts de vraag of de gevangenis vol is. In de media stelt het Openbaar Ministerie:

“This is whether the suspect can be released (whether or not by suspending pretrial detention), or whether space can be created in the Pointe Blanche prison by terminating or suspending the pre-trial detention of a suspect who has been detained in the Pointe Blanche prison or by recommending a convict for early release,” said the Prosecutor’s Office. According to the Prosecutor’s Office, early release of convicted persons is an exclusive decision of the Justice Minister. “If both options are not possible, the Chief Public Prosecutor of St. Maarten will consider whether the detention in the Philipsburg cells can continue.”

Ondertussen staat deze kwestie ook in Nederland op de politieke agenda en zijn Kamervragen gesteld aan de minister voor Rechtsbescherming en de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Laatstgenoemde heeft die beantwoord. Hij schrijft onder meer: “Sint Maarten heeft mij laten weten dat naar aanleiding van de onderhavige zaak het OM Sint Maarten zijn werkwijze heeft aangepast. Indien een gedetineerde niet na 10 dagen kan worden overgeplaatst, zal de Hoofdofficier van Justitie de ernst van verdenking en persoonlijke omstandigheden beoordelen om tot een beslissing te komen in welke gevallen de voorlopige hechtenis kan worden opgeschort.”

Uit de beantwoording van de Kamervragen blijkt dat de minister zich ernstig zorgen maakt over de situatie van detentie in Sint Maarten. Hij heeft daarover regelmatig overleg met de minister van Justitie en de minister president van Sint Maarten. Ook heeft Nederland containercellen ter beschikking gesteld voor het capaciteitsprobleem in Point Blanche en heeft Nederland aangeboden dat het Rijksvastgoedbedrijf ondersteuning biedt ten aanzien van verbeteringen aan het complex en contractmanagement om deze cellen zo spoedig mogelijk in gebruik te kunnen nemen.

Maar waarom de heer George toch is overgeplaatst naar de te volle Pointe Blanche gevangenis is onduidelijk. Hoe de belangenafweging die in dat kader moet zijn gemaakt – zoals hiervoor toegelicht door de minister – blijft ook onduidelijk. De vraag is of dit in het overleg tussen de ministers ook is besproken. Een voldoende toelichting heeft de heer George en zijn advocaat in ieder geval niet bereikt. Komt de heer George onder toeziend oog van Nederland en Sint Maarten van de regen in de drup? Ons inziens zou het EHRM ook hier gebruik moeten maken van de mogelijkheid om in te grijpen.

Heb je vragen over het voorgaande of wil je hierover van gedachten wisselen? Neem dan contact op met boezelman@hertoghsadvocaten.nl of boer@hertoghsadvocaten.nl. Uiteraard is het ook mogelijk om over dit onderwerp te praten in een Vaklunch on demand bij jou op kantoor.