#336: Hoe voorkom je een openbare terechtzitting?

Een kantelpunt in iedere strafzaak is het moment waarop de dagvaarding is uitgereikt aan de verdachte. Dat lijkt het moment te zijn dat een openbare terechtzitting niet meer voorkomen kan worden. Maar de wet biedt wel mogelijkheden. Op grond van artikel 262 van het Wetboek van Strafvordering kan een verdachte binnen 8 dagen na betekening van de dagvaarding daartegen bezwaar maken. Deze procedure biedt een waarborg voor de verdachte tegen een nodeloze openbare terechtzitting. De raadkamer dient achter gesloten deuren te toetsen of het ‘hoogst onaannemelijk is dat de strafrechter, later oordelend, door de voor hem geleverde bewijsvoering het ten laste gelegde feit geheel of gedeeltelijk bewezen zal achten’. Hoewel artikel 262 Sv geen ‘goede pers’ heeft, omdat een dergelijk bezwaar bijna nooit lijkt te slagen, doet de verdediging er toch goed aan om steeds te onderzoeken of er gronden zijn om bezwaar te maken. Succesvolle bezwaren tegen de dagvaarding komen namelijk wel degelijk voor.

In Vaklunch #235 schreven wij al over het bij uitspraak van 23 augustus 2017 door de Rechtbank Rotterdam gegrond verklaarde bezwaar tegen de dagvaarding. In die zaak stonden eerdere toezeggingen van het Openbaar Ministerie over de afdoening van de zaak centraal. Door de dagvaarding uit te brengen voor een specifiek feit handelde het Openbaar Ministerie in strijd met het vertrouwensbeginsel, omdat de verdachte gelet op de uitlatingen van het Openbaar Ministerie erop mocht vertrouwen dat hij voor dat specifieke feit niet vervolgd zou worden.

Recentelijk heeft ook de Rechtbank Overijssel een bezwaar tegen de dagvaarding gegrond verklaard. In die zaak draait het om een verdenking van het handelen in strijd met de Arbeidsomstandighedenwet. De verdediging voert aan dat de verdachte niet als werkgever in de zin van de Arbeidsomstandighedenwet kan worden aangemerkt en dat hij dus evenmin veroordeeld kan worden voor het ten laste gelegde. De Rechtbank legt in deze zaak – in lijn met het arrest van de Hoge Raad van 30 september 1986 (NJ 1987, 486) – uit wat de marginale toetsing van een bezwaar tegen de dagvaarding inhoudt:

“De op de indiening van het bezwaarschrift volgende raadkamerprocedure draagt een summier karakter. Wel is van belang dat onderscheid moet worden gemaakt tussen feitelijke verweren, juridische verweren en gemengde verweren. Het criterium is of het ‘hoogst onaannemelijk is dat de strafrechter, later oordelend, door de voor hem geleverde bewijsvoering het ten laste gelegde feit geheel of gedeeltelijk bewezen zal achten’. Zuiver juridische vraagpunten kunnen in het kader van de bezwaarschriftprocedure volledig worden beoordeeld. De toetsing wijkt in dat geval niet af van die van de zittingsrechter.”

Nu in dit geval het bezwaar tegen de dagvaarding een zuiver juridische toetsing vergt – is de verdachte aan te merken als werkgever of niet – toetst de Rechtbank het verweer volledig. De rechtbank heeft geoordeeld dat op basis van de gegevens niet kan worden geconcludeerd dat de verdachte een werkgever is in de zin van de Arbowet, nu geen sprake is van een arbeidsovereenkomst of gezagsverhouding. Om die reden acht de Rechtbank het hoogst onwaarschijnlijk dat de strafrechter later oordelend het ten laste gelegde bewezen zal achten. Om die reden is het bezwaarschrift gegrond verklaard en de verdachte buiten vervolging gesteld.

Ons inziens is dit een juiste beslissing. De Rechtbank heeft een scherp onderscheid gemaakt rondom de wijze waarop de verweren in deze procedure getoetst kunnen worden. Met een zuiver juridisch verweer in de bezwaarprocedure tegen een dagvaarding is de belemmering van de marginale toetsing weggenomen. Hier liggen voor de verdediging goede kansen om die openbare zitting alsnog te voorkomen.

Heb je vragen over het voorgaande of wil je hierover van gedachten wisselen? Neem dan contact op met boezelman@hertoghsadvocaten.nl of boer@hertoghsadvocaten.nl. Uiteraard is het ook mogelijk om over dit onderwerp te praten in een Vaklunch on demand bij jou op kantoor.