#397: Criminele cryptomunten?

Regelmatig koppen de kranten over witwasonderzoeken in relatie tot cryptovaluta. Ook de jurisprudentie hierover komt flink op gang. In diverse vonnissen is reeds geoordeeld over bitcoins en andere cryptovaluta en de criminele herkomst daarvan. Zo oordeelde Rechtbank Midden-Nederland in 2017 dat op darknet markets vrijwel uitsluitend in illegale goederen wordt gehandeld en dat op die markets een betaling in bitcoins is vereist. Op grond daarvan gaat de rechtbank ervan uit dat nagenoeg alle bitcoins die van darknet markets afkomstig zijn, een criminele herkomst hebben. Rechtbank Rotterdam oordeelde in 2019 dat het een feit van algemene bekendheid is dat bitcoins dikwijls worden gebruikt in het criminele circuit. Rechtbanken gaan er dus vrij snel vanuit dat bitcoins een illegale herkomst hebben. Het recente onderzoek Basset, dat onlangs ook leidde tot een vonnis van de Rechtbank Rotterdam, toont opnieuw aan dat een relatie wordt gelegd tussen bitcoins en criminaliteit.

De Rechtbank Rotterdam stelt vast dat diverse natuurlijke personen met gebruikmaking van diverse rechtspersonen bitcoineigenaren hebben aangeboden om hun bitcoins om te zetten in contanten. De bitcoineigenaren schreven hiertoe de bitcoins over naar één van de wallets (virtuele portemonnees) van de verdachten en kregen de tegenwaarde minus een commissiepercentage direct in contanten uitbetaald. De verdachten verkochten de aldus verkregen bitcoins vervolgens aan de reguliere bitcoin-exchange bedrijven en ontvingen de verkoopprijs. De rechtbank onderzoekt vervolgens of de ingekochte bitcoins van misdrijf afkomstig zijn.

De rechtbank stelt vast dat de identiteit van de klanten niet deugdelijk is vastgesteld en vastgelegd, zodat daaruit niet heeft kunnen blijken dat het steeds om bonafide bezitters van bitcoins ging, noch dat de herkomst van die bitcoins legitiem is geweest. De rechtbank acht dit juist van belang wanneer sprake is van het omzetten van bitcoins naar cash, nu het hier om geldvormen gaat, die niet op naam zijn gesteld, en waarvan de eigenaar niet op eenvoudige wijze getraceerd kan worden. De rechtbank acht het noodzakelijk dat een administratieve vastlegging plaatsvindt van de transacties en diegenen waarmee deze zijn afgesloten. Verder hebben de transacties met de cash bedragen op openbare plaatsen plaatsgevonden en werden ongewoon hoge commissies gerekend. Tevens worden vraagtekens gezet bij het gebruik van contante betalingen.

De hiervoor weergegeven feiten en omstandigheden, in onderlinge samenhang bezien, rechtvaardigen volgens de rechtbank de conclusie dat het niet anders kan dan dat de aangekochte bitcoins, en het geld verkregen uit de verkoop van de bitcoins, (middellijk dan wel onmiddellijk) uit enig misdrijf afkomstig zijn en dat de verdachten hiervan wetenschap hebben gehad.

Aan de hand hiervan worden de verdachten veroordeeld voor gewoontewitwassen. Duidelijk is dat de rechtbank het de verdachten vooral aanrekent dat er geen enkele administratie voorhanden is aangaande de transacties. De rechtbank legt hen fikse gevangenisstraffen op. Hiermee wordt een duidelijk voorbeeld gesteld. De handel in bitcoins dient op transparante wijze te gebeuren waarbij de transacties worden geadministreerd want anders faciliteer je dat ‘criminele’  bitcoins worden witgewassen. Wij menen dat het houden of het handelen in cryptovaluta niet te snel in het criminele verdomhoekje geplaatst dient te worden. Een goede administratie daaromtrent geniet uiteraard de voorkeur. Maar echt concrete wetenschap over de illegale herkomst van de bitcoins kan niet worden vastgesteld. Wij menen dat de straf in elk geval niet in verhouding staat tot de vermeende wetenschap van de verdachten.

Heb je vragen over het voorgaande of wil je hierover van gedachten wisselen? Neem dan contact op met boezelman@hertoghsadvocaten.nl of boer@hertoghsadvocaten.nl. Uiteraard is het ook mogelijk om over dit onderwerp te praten in een (digitale) Vaklunch on demand bij jou op kantoor.