#448: Olie en gas in de spotlight

Afgelopen maand vond de Offshore energy conferentie plaats in de RAI. Een conferentie die aantoont dat Nederland niet alleen vooruitstrevend is in de energiemarkt, maar ook een lange traditie kent in de olie en gas industrie én een belangrijke schakel vormt in deze supply chain. Deze sector is vaak in het nieuws te vinden. Deze week was het Yukos arrest van de Hoge Raad uitgebreid in het nieuws.

Yukos was een van de grootste olie- en gasmaatschappijen in de Russische Federatie. Drie grootaandeelhouders hebben een arbitragezaak aangespannen tegen de Russische Federatie omdat in de optiek van deze grootaandeelhouders Yukos ten onrechte was onteigend door de Russische Federatie. In de arbitragezaak is de Russische Federatie veroordeeld tot het betalen van een schadevergoeding van 50 miljard dollar. De Russische Federatie heeft vervolgens bij de Nederlandse rechter gevorderd het arbitragevonnis te vernietigen. Eén van de verweren was dat het Scheidsgerecht niet bevoegd was. De rechtbank Den Haag heeft in 2016 het arbitragevonnis vernietigd. Het hof Den Haag heeft daarentegen vervolgens geoordeeld dat het Scheidsgerecht in de arbitragezaak wel degelijk bevoegd was. De Hoge Raad heeft nu op 5 november jl. arrest gewezen en de zaak verwezen naar het hof in Amsterdam.

Nu vraagt u zich wellicht af waarom de Yukos zaak interessant is voor bijvoorbeeld de strafrechtpraktijk? De reden is dat in dit soort zaken vaak verwijten van fraude worden gemaakt en het interessant is om te zien hoe civiele advocaten en rechters daarmee omgaan. Daar kunnen we in de strafrechtpraktijk ons voordeel mee doen.

Zo stelde de Russische Federatie in de Yukos zaak dat de arbitrale vonnissen in strijd zijn met de openbare orde omdat gedurende de arbitragezaak valse verklaringen zouden zijn ingediend en stukken zouden zijn achtergehouden. Een strafzaak op een presenteerblaadje zou je zeggen. Het hof Den Haag is om formele redenen aan dit standpunt voorbij gegaan en dit is precies de reden waarom de Hoge Raad de zaak casseert en verwijst naar het hof in Amsterdam. De civiele rechter zal zich dus toch over strafrechtelijke standpunten moeten uitlaten, te weten of getuigen onrechtmatig zijn beïnvloed en valsheid in geschrifte is gepleegd. Zo komt het civiele recht en het strafrecht samen.

Afgelopen zomer zagen wij iets vergelijkbaars voorbij komen in een arbitragezaak die zich eveneens voordeed in de olie en gas sector. In de zaak Wells/Bariven, een Texaanse leverancier versus een Venezolaans staatsenergiebedrijf, stond een arbitragevonnis ter discussie waarin Bariven veroordeeld werd tot het betalen van een schadevergoeding aan Wells. Bariven stelde zich op het standpunt dat het arbitrale vonnis vernietigd diende te worden omdat deze in strijd met de openbare orde zou zijn aangezien de onderliggende overeenkomst tot stand zou zijn gekomen door middel van corruptie en derhalve nietig/vernietigbaar zou zijn. De Hoge Raad gaat niet inhoudelijk in op het verwijt van corruptie maar het hof geeft wel inzicht in hoe het Scheidsgerecht hier in het arbitrale vonnis mee om is gegaan.

Uit het arrest van het hof blijkt dat het Scheidsgerecht groot belang hecht aan de bewijslastverdeling. Het lag op de weg van Bariven om concreet bewijs aan te dragen dat Wells betrokken was bij de vermeende steekpenningen. Bariven draagt daartoe een heel aantal omstandigheden aan maar concreet bewijs is er niet. Op basis daarvan wordt het verweer in de arbitragezaak ter zijde geschoven. De strafrechter kan hier een voorbeeld aan nemen. In strafzaken ligt de bewijslast ook echt bij het Openbaar Ministerie, feiten en omstandigheden die duiden op corruptie zijn onvoldoende. Het is en blijft aan het Openbaar Ministerie om concreet bewijs aan te dragen.

In ieder geval tonen deze zaken aan dat strafrechtelijke verwijten een grote rol kunnen spelen in civiele zaken. Civiele arresten zijn wat dat betreft dus ook zeer interessant voor de strafrechtadvocaat.

Heb je vragen over of wil je van gedachten wisselen met ons? Neem dan contact op met boezelman@hertoghsadvocaten.nl of boer@hertoghsadvocaten.nl.