Het is komkommertijd. Toch zorgde het Openbaar Ministerie vorige week voor een ware primeur in het Nederlandse strafrecht met de publicatie van de Aanwijzing procesafspraken in strafzaken (hierna: Aanwijzing). Maar wat ons betreft is geen sprake van breaking news.
De strijd om het verschoningsrecht woedt onverminderd voort. Onlangs bleek dat het OM in de strafzaak tegen collega-advocaat Weski het verschoningsrecht heeft geschonden. Hierover wordt flink geprocedeerd, met tot nu toe nogal frustrerende uitkomsten. Onlangs deed hof Den Haag uitspraak in kort geding. Zijn we in een patstelling beland of staat de koning – het verschoningsrecht – schaakmat?LEES VERDER
Het strafrecht kent veel bijzondere uithoeken, waarbij vaak speciale (niet-strafrechtelijke) kennis komt kijken. Zo zal de strafrechter zich bij een oordeel over belastingfraude ook moeten uitlaten over fiscale leerstukken en begrippen. Dat was ook het geval in een recent arrest van de Hoge Raad over belastingfraude inzake de motorrijtuigbelasting (BPM). In deze zaak speelde (onder andere) een interessante juridische discussie over het begrip “bij de belastingwet voorziene aangifte” uit art. 69, lid 2, AWR.
De bestrijding van ambtelijke omkoping staat bij het Openbaar Ministerie hoog in het vaandel. De afgelopen jaren is dit een belangrijk speerpunt van het OM geworden. Eind 2020 trad de vernieuwde Aanwijzing opsporing en vervolging buitenlandse corruptie in werking, en in juli 2022 volgde de nieuwe Aanwijzing opsporing en vervolging ambtelijke corruptie in Nederland. Corruptie is dus hot, en dat zien wij ook in de praktijk (#456 en #496). Maar wanneer is precies sprake van het omkopen van een ambtenaar? Het antwoord op die vraag hangt af van de intenties van de verdachte.
Één ei is geen ei, ook in het strafrecht: op basis van één bewijsmiddel kan niet worden veroordeeld. Artikel 344 lid 2 Sv bevat echter een belangrijke uitzondering op deze regel: één proces-verbaal van een opsporingsambtenaar is wél voldoende voor een bewezenverklaring. De wetgever kent aan pv’s dus een hoge bewijswaarde toe. Daarbij wordt er natuurlijk op vertrouwd dat de pv’s juist zijn. Maar op dat uitgangspunt valt nogal wat aan te merken (zie bijvoorbeeld #148, #304 en #416).
Het Europese Openbaar Ministerie (EOM) is alweer bijna twee jaar operationeel. Het op 1 maart 2023 verschenen jaarbericht geeft een goed beeld van de ontwikkelingen binnen het EOM, zo ook hoe het EOM aan zaken komt. Wij schreven al daarover én de oproep vanuit het EOM aan particulieren om strafbare feiten te melden in Vaklunch #439. Het jaarbericht biedt een mooi aanleiding voor een reflectie op dit punt.
Het delict oplichting spreekt sterk tot de verbeelding. Iedereen heeft zich wel eens opgelicht gevoeld: op Marktplaats.nl, bij de fietsenmaker of zelfs gewoon bij het afrekenen in de supermarkt. Maar schijn bedriegt: hoewel alle oplichting bedrog is, is bedrog niet altijd oplichting. Dat vindt ook het hof Den Haag.
“OM maakt veel fouten bij geseponeerde strafzaken”, en “OM blijft in de fout gaan”, zo kopten NOS en NRC afgelopen vrijdag. Aanleiding is een brief van de Nationale ombudsman aan het Openbaar Ministerie waarin hij wijst op de vele tekortkomingen van het OM bij het nemen van sepotbeslissingen. Het gaat met name om de door het OM gekozen sepotcodes, waarover wij ook al schreven in Vaklunch #491. Als een verdachte het niet eens is met de gekozen sepotcode kan hij een klachtenprocedure starten. Nu het aantal onvoorwaardelijk geseponeerde strafzaken aanzienlijk is – 57.700 in 2021 – en dat aantal naar verwachting alleen maar verder zal toenemen, wordt deze klachtenprocedure steeds belangrijker. Volgens de ombudsman laat de procedure echter veel te wensen over.LEES VERDER
Cybercrime, crypto’s, mixers, DOA’s: interessante woorden die ook hun intrede doen in het strafrecht. Dat wetten en regelgeving worden ingehaald door technologische ontwikkelingen is niets nieuws. Maar kennis van zaken is hard nodig voor een goede beoordeling van een zaak. Dit blijkt ook uit het opsporingsonderzoek dat het Openbaar Ministerie is gestart naar de ontwikkelaar van de open source code die werd gebruikt door Tornado Cash, een crypto mixer. Een vraag die hierbij speelt is welke vormen van daderschap een rol kunnen spelen in deze zaak?LEES VERDER
Regelmatig schrijven wij op Vaklunch.nl over de draconische gevolgen van strafrechtelijke onderzoeken, zelfs als die zijn geëindigd in een vrijspraak. Dat kan zitten in (straf)ontslag, negatieve mediaberichten waardoor de waarde van de onderneming sterk daalt en faillissement dreigt, de bank die risico’s ziet en de rekening van een onderneming wil opzeggen (#478), vermogensverliezen doordat het Openbaar Ministerie beslagen voorwerpen zoals Bitcoins blijkt te hebben vervreemd (#461), en ga zo maar door. Het is daarom niet vreemd dat vrijgesproken cliënten ondanks hun blijdschap over de uitkomst van de zaak genoegdoening willen voor de geleden schade. In de praktijk blijkt het niet eenvoudig om je gram te halen bij de rechter, maar een recent vonnis van de civiele kamer van rechtbank Den Haag stemt hoopvol. Hoe zit dit?LEES VERDER
