Verschoning betekent ook wel verontschuldiging – wie om verschoning vraagt, zoekt vergiffenis. Of de verdachte in een recente zaak is vergeven, weten wij niet, maar het recht op verschoning heeft wél geleid tot niet-ontvankelijkheid van het OM.
Het is komkommertijd. Toch zorgde het Openbaar Ministerie vorige week voor een ware primeur in het Nederlandse strafrecht met de publicatie van de Aanwijzing procesafspraken in strafzaken (hierna: Aanwijzing). Maar wat ons betreft is geen sprake van breaking news.
De strijd om het verschoningsrecht woedt onverminderd voort. Onlangs bleek dat het OM in de strafzaak tegen collega-advocaat Weski het verschoningsrecht heeft geschonden. Hierover wordt flink geprocedeerd, met tot nu toe nogal frustrerende uitkomsten. Onlangs deed hof Den Haag uitspraak in kort geding. Zijn we in een patstelling beland of staat de koning – het verschoningsrecht – schaakmat?LEES VERDER
Juridisch gezien betekent een sepot dat de officier van justitie afziet van verdere vervolging. Goed nieuws voor de voormalige verdachte. In de praktijk ervaren cliënten dat vaak anders omdat de gevolgen van een strafrechtelijk onderzoek niet zomaar kunnen worden teruggedraaid. De gewezen verdachte kan wel verzoeken om een vergoeding van de advocaatkosten. Maar daarbij krijgt de gewezen verdachte soms een trap na, zo blijk ook uit een recent gepubliceerde uitspraak van hof Den Haag.
Data, data, en nog eens data. Ons leven wordt tegenwoordig vastgelegd in nullen en enen. Voor de opsporing van misdaden betekent dit dat grote hoeveelheden data in beslag worden genomen. Servers worden gekopieerd, versleuteld verkeer wordt live meegelezen, telefoons worden gehackt, je kan het zo gek niet bedenken. Maar hoe wordt al deze data nu onderzocht? In tegenstelling tot vroeger, lezen opsporingsautoriteiten niet meer ieder in beslag genomen papiertje. Zo maken opsporingsinstanties gebruik van bijvoorbeeld Hansken, een mede door het NFI ontwikkelde forensische tool. Daarmee kunnen grote hoeveelheden data gemakkelijk en gericht worden onderzocht. In het jaarbericht vraagt het NFI aandacht voor een stabiele financiering van het Hansken-platform om zo ondermijnende criminaliteit nog beter aan te kunnen pakken. Maar hoe wordt het beginsel van equality of arms gewaarborgd?LEES VERDER
Vorige week publiceerde de Afdeling advisering van de Raad van State (hierna: de Afdeling) een advies over de Wet confiscatie criminele goederen. Net als de Raad voor de Rechtspraak is de Afdeling terecht kritisch. Maar met haar eindadvies slaat de Afdeling de plank wat ons betreft toch mis.
Verkeersboetes, klein of groot, zijn voor velen waarschijnlijk niet geheel onbekend. Boetes voor lichte verkeersovertredingen worden opgelegd op basis van de Wet administratiefrechtelijke handhaving verkeersvoorschriften (Wahv), ook wel de ‘Wet Mulder’ genoemd. Procedures tegen deze boetes worden aangeduid als ‘Mulderzaken’. Hoewel deze boetes in een afzonderlijke wet zijn geregeld zijn de waarborgen van artikel 6 EVRM onverkort van toepassing. Dat geldt dus ook voor de recente ontwikkelingen rondom de eisen aan het motiveren van het verzoek van de verdediging om een belastende getuigen te horen (de zogeheten ‘Keskin-getuige’). Daarover schreven wij al in Vaklunch #515, #445 en #413. Het Hof Arnhem-Leeuwarden oordeelt in een recent arrest echter dat de waarborgen van artikel 6 EVRM in Mulderzaken “niet altijd ten volle gelden”. Maar, kan dat zomaar?
Één ei is geen ei, ook in het strafrecht: op basis van één bewijsmiddel kan niet worden veroordeeld. Artikel 344 lid 2 Sv bevat echter een belangrijke uitzondering op deze regel: één proces-verbaal van een opsporingsambtenaar is wél voldoende voor een bewezenverklaring. De wetgever kent aan pv’s dus een hoge bewijswaarde toe. Daarbij wordt er natuurlijk op vertrouwd dat de pv’s juist zijn. Maar op dat uitgangspunt valt nogal wat aan te merken (zie bijvoorbeeld #148, #304 en #416).
Het is geen geheim dat de strafrechtketen overbelast is. Door capaciteitstekorten belanden strafdossiers in de shredder, wordt in procesafspraken vanwege tijdsverloop de niet-ontvankelijkheid van het Openbaar Ministerie beklonken en klaagt justitie steen en been over de werkdruk. Er ontstaan allerlei goede initiatieven: procespartijen zoeken elkaar op en efficiëntie voert steeds vaker de boventoon. Wij juichen die ontwikkelingen tot op zekere hoogte van harte toe, maar volgens mij zijn we er daarmee nog niet. Waarom zoekt men de efficiëntie met name aan de achterkant van de strafrechtketen? Waarom wordt ook niet eens kritischer gekeken naar de inzet van het strafrecht (nog altijd het ultimum remedium) en het opportuniteitsbeginsel van het Openbaar Ministerie?LEES VERDER
Het Europese Openbaar Ministerie (EOM) is alweer bijna twee jaar operationeel. Het op 1 maart 2023 verschenen jaarbericht geeft een goed beeld van de ontwikkelingen binnen het EOM, zo ook hoe het EOM aan zaken komt. Wij schreven al daarover én de oproep vanuit het EOM aan particulieren om strafbare feiten te melden in Vaklunch #439. Het jaarbericht biedt een mooi aanleiding voor een reflectie op dit punt.
