DNB constateert een toename in het aantal signalen over ‘opgeknipte’ trustdiensten. Dat blijkt uit een aantal recente publicaties (van begin dit jaar en afgelopen november). Maar wat zijn opgeknipte trustdiensten eigenlijk en hoe herken je dit volgens DNB?
In een recente uitspraak van de rechtbank Rotterdam (ECLI:NL:RBROT:2025:1036) werd een belastingadviseur veroordeeld voor het medeplegen van het opzettelijk onjuist doen van belastingaangiften. De belastingadviseur werd tenlastegelegd (i) het doen van onjuiste aangiften IB/PVV over 2015 t/m 2017 voor twee cliënten en (ii) valsheid in geschrifte. De rechtbank kwam al gauw tot niet-ontvankelijkheid van het Openbaar Ministerie voor het tweede feit, wegens de vervolgingsuitsluiting uit artikel 69 lid 4 AWR. Voorgaand artikel bepaalt namelijk dat in het geval van een fiscaal delict de verdachte niet (ook) mag worden vervolgd voor valsheid in geschrifte als bedoeld in artikel 225 lid 2 Sr. De eyecatcher in deze zaak is echter de veroordeling tot het medeplegen voor een kwaliteitsdelict, terwijl de strafzaken van de twee cliënten – de belastingplichtigen zelf – waren geseponeerd. Een opvallende gevolgtrekking, met name omdat enige onderbouwing van een nauwe en bewuste samenwerking – zoals vereist voor het medeplegen – ontbreekt.
Terwijl de Verenigde Staten de focus verlegt en bepaalde vormen van corruptiebestrijding niet langer als topprioriteit beschouwen, positioneert Europa zich juist in de strijd tegen corruptie. Dit momentum wordt versterkt door de reeds voorgestelde Richtlijn inzake de bestrijding van corruptie. Deze Richtlijn beoogt de strafbaarstelling van corruptie binnen de EU te harmoniseren en dwingendere maatregelen in te voeren om grensoverschrijdende corruptiezaken effectiever aan te pakken. Dit sluit aan bij bredere Europese ambities om de rechtsstaat te versterken en de invloed van corruptie op democratische instellingen te beperken. De kans dat Europa in het gat van de Amerikaanse focusverlegging springt, is dus vrij groot.
De wijze waarop bewijs wordt verkregen in een strafrechtelijk voorbereidend onderzoek is vaak voer voor discussie. Wanneer sprake is van een vormverzuim, kan de strafrechter hieraan consequenties verbinden op grond van artikel 359a Sv. Dat kan variëren van een enkele constatering van het verzuim, strafvermindering, bewijsuitsluiting of zelfs niet-ontvankelijkheid van het Openbaar Ministerie. Maar wat als datzelfde onrechtmatig verkregen bewijs later wordt gebruikt in een fiscale procedure? Mag de Belastingdienst zich beroepen op bewijsmateriaal dat in het strafrecht niet mag worden gebruikt? In het arrest van 31 januari 2025 (ECLI:NL:HR:2025:154) oordeelt de Hoge Raad – overeenkomstig de lijn in de jurisprudentie – dat het fiscale gebruik van bewijsmiddelen die op strafrechtelijk onrechtmatige wijze is verkregen, alleen in uitzonderlijke situaties niet is toegestaan.
In het strafrecht draait alles om schuld en verantwoordelijkheid. Wie wist wat, wie had moeten ingrijpen, en wie kan daadwerkelijk aansprakelijk worden gesteld? Het concept van feitelijk leidinggeven vormt hierbij een cruciaal juridisch criterium als het gaat om de vraag wie persoonlijk verantwoordelijk is voor het strafbare handelen van een rechtspersoon. Het OM geeft de rechtspersoon graag een gezicht. Maar wie moet dat gezicht zijn? De recente zaken rond voormalig ING-topman Ralph Hamers en de sanctieovertredingen bij de bouw van de Krimbrug laten zien hoe genuanceerd het begrip feitelijk leidinggeven is.
Mag de advocaat van een verdachte werkgever in dezelfde zaak werknemers bijstaan die als getuigen worden opgeroepen? Het Hof van Discipline meent van wel. Dat maakt het voor werkgevers makkelijker om hun medewerkers juridisch te ondersteunen wanneer zij worden geconfronteerd met strafrechtelijke onderzoeken, bijvoorbeeld als gevolg van een zelfmelding.
Op 20 december 2024 verschenen conclusies van AG Koopman in drie samenhangende zaken (ECLI:NL:PHR:2024:1399, ECLI:NL:PHR:2024:1400 en ECLI:NL:PHR:2024:1401), inclusief een gemeenschappelijke bijlage (ECLI:NL:PHR:2024:1402) bij de conclusies. Onderwerp van discussie is wederom het verschoningsrecht. De rechtsontwikkeling hierover heeft vorig jaar een groei doormaakt en de jurisprudentie wordt steeds verder uitgekristalliseerd. Zie voor de ontwikkelingen hierover Vaklunch #557, #569, #592, #595 en #604. De recente conclusies van AG Koopman voegen een nieuwe dimensie toe door concrete handvatten te bieden voor de toepassing van het informele verschoningsrecht en eventuele schendingen daarvan.
“Het recht is de kunst van het goede en het billijke.” – Ulpianus
Straffen is nooit eenvoudig. Het is balanceren tussen de regels van de wet en de nuances van het leven. De vernieuwde Oriëntatiepunten voor straftoemeting en LOVS-afspraken, die recent van kracht zijn, bieden rechters een hernieuwde leidraad met als doel rechtseenheid. Maar zoals een kompas geen kaart vervangt, kan een richtlijn geen recht doen aan de complexiteit van een individuele zaak.
Vanaf de start van de oorlog in Oekraïne op 25 februari 2022 hield de Douane ruim 700 zendingen tegen in verband met nader onderzoek naar de Ruslandsancties. Dat blijkt uit een recente update van de Staatssecretaris van Financiën. Een deel van die zaken eindigt met een strafbeschikking wegens een poging tot opzettelijke uitvoer. Daar hebben wij gemengde gevoelens bij.
De laatste week van het jaar vormt een uitgelezen moment van reflectie en bezinning.