Het is komkommertijd. Toch zorgde het Openbaar Ministerie vorige week voor een ware primeur in het Nederlandse strafrecht met de publicatie van de Aanwijzing procesafspraken in strafzaken (hierna: Aanwijzing). Maar wat ons betreft is geen sprake van breaking news.
De strijd om het verschoningsrecht woedt onverminderd voort. Onlangs bleek dat het OM in de strafzaak tegen collega-advocaat Weski het verschoningsrecht heeft geschonden. Hierover wordt flink geprocedeerd, met tot nu toe nogal frustrerende uitkomsten. Onlangs deed hof Den Haag uitspraak in kort geding. Zijn we in een patstelling beland of staat de koning – het verschoningsrecht – schaakmat?LEES VERDER
In #511 concludeerden wij al dat het fiscale boeterecht de kinderschoenen is ontgroeid. Geen wonder dat cliënten de vernietiging van een fiscale boete in de praktijk ervaren als een ‘vrijspraak’. In het strafrecht bestaat in zo’n geval recht op een proceskostenvergoeding. In boeteprocedures bestaat die mogelijkheid ook, al komt de ‘vrijgesproken’ boeteling vaak van een koude kermis thuis. Wij leggen hierna uit hoe dat komt en waarom wij dat onterecht vinden.
Juridisch gezien betekent een sepot dat de officier van justitie afziet van verdere vervolging. Goed nieuws voor de voormalige verdachte. In de praktijk ervaren cliënten dat vaak anders omdat de gevolgen van een strafrechtelijk onderzoek niet zomaar kunnen worden teruggedraaid. De gewezen verdachte kan wel verzoeken om een vergoeding van de advocaatkosten. Maar daarbij krijgt de gewezen verdachte soms een trap na, zo blijk ook uit een recent gepubliceerde uitspraak van hof Den Haag.
De allereerste prejudiciële vragen in strafzaken die aan de Hoge Raad zijn voorgelegd hebben betrekking op EncroChat en SkyECC-zaken. Het Openbaar Ministerie maakt in deze en andere zaken gebruik van ontsleutelde (crypto)communicatie en er bestaan veel vragen over de rechtmatigheid van dit bewijsmateriaal. In totaal zijn er acht vragen aan de Hoge Raad gesteld die onder andere zien op het ‘interstatelijke vertrouwensbeginsel’. Mag de Nederlandse rechter er op basis van dit beginsel op vertrouwen dat in het buitenland een opsporingsmiddel rechtmatig is ingezet en dat de betrouwbaarheid van de resultaten is gegeven?LEES VERDER
Verkeersboetes, klein of groot, zijn voor velen waarschijnlijk niet geheel onbekend. Boetes voor lichte verkeersovertredingen worden opgelegd op basis van de Wet administratiefrechtelijke handhaving verkeersvoorschriften (Wahv), ook wel de ‘Wet Mulder’ genoemd. Procedures tegen deze boetes worden aangeduid als ‘Mulderzaken’. Hoewel deze boetes in een afzonderlijke wet zijn geregeld zijn de waarborgen van artikel 6 EVRM onverkort van toepassing. Dat geldt dus ook voor de recente ontwikkelingen rondom de eisen aan het motiveren van het verzoek van de verdediging om een belastende getuigen te horen (de zogeheten ‘Keskin-getuige’). Daarover schreven wij al in Vaklunch #515, #445 en #413. Het Hof Arnhem-Leeuwarden oordeelt in een recent arrest echter dat de waarborgen van artikel 6 EVRM in Mulderzaken “niet altijd ten volle gelden”. Maar, kan dat zomaar?
Één ei is geen ei, ook in het strafrecht: op basis van één bewijsmiddel kan niet worden veroordeeld. Artikel 344 lid 2 Sv bevat echter een belangrijke uitzondering op deze regel: één proces-verbaal van een opsporingsambtenaar is wél voldoende voor een bewezenverklaring. De wetgever kent aan pv’s dus een hoge bewijswaarde toe. Daarbij wordt er natuurlijk op vertrouwd dat de pv’s juist zijn. Maar op dat uitgangspunt valt nogal wat aan te merken (zie bijvoorbeeld #148, #304 en #416).
Het is bekend dat het Openbaar Ministerie alle reden heeft om efficiënter met onderzoekscapaciteit om te gaan. Maar dat betekent niet dat de strafvorderlijke waarborgen daaronder mogen leiden. Recent verscheen een opmerkelijk vonnis van de Rechtbank Midden-Nederland over een zaak waarin het Openbaar Ministerie het bewijs van strafbare feiten baseerde op een onderzoek door een particulier bedrijf. Is het toelaatbaar dat het Openbaar Ministerie zich op een dergelijk onderzoek baseert?
Op 13 januari 2023 is het quitters day, de dag waarop de meeste goede voornemens sneuvelen. Wie echter besluit geen geheim te maken van zijn goede voornemens, heeft een grotere kans op succes. Wat ons betreft zou dit uitgangspunt ook moeten gelden in fiscale boetezaken. Maar een recent gepubliceerde beslissing van de geheimhoudingskamer van hof Den Haag bevestigt dat de inspecteur in dergelijke zaken zijn ‘geheimen’ liever bewaart.
Regelmatig schrijven wij op Vaklunch.nl over de draconische gevolgen van strafrechtelijke onderzoeken, zelfs als die zijn geëindigd in een vrijspraak. Dat kan zitten in (straf)ontslag, negatieve mediaberichten waardoor de waarde van de onderneming sterk daalt en faillissement dreigt, de bank die risico’s ziet en de rekening van een onderneming wil opzeggen (#478), vermogensverliezen doordat het Openbaar Ministerie beslagen voorwerpen zoals Bitcoins blijkt te hebben vervreemd (#461), en ga zo maar door. Het is daarom niet vreemd dat vrijgesproken cliënten ondanks hun blijdschap over de uitkomst van de zaak genoegdoening willen voor de geleden schade. In de praktijk blijkt het niet eenvoudig om je gram te halen bij de rechter, maar een recent vonnis van de civiele kamer van rechtbank Den Haag stemt hoopvol. Hoe zit dit?LEES VERDER
