#289: Kun je ’t googlen?

Zonder bewijs geen veroordeling. Het Wetboek van Strafvordering is duidelijk; het bewijs vormt de kern van ons strafvorderlijk stelsel. Artikel 339, lid 1, Sv bepaalt welke wettige bewijsmiddelen bestaan. Naast de eigen waarneming van de rechter zijn dat verklaringen van de verdachte, de getuige of de deskundige en schriftelijke bescheiden. Het tweede lid van artikel 339 Sv bepaalt verder dat ‘feiten of omstandigheden van algemeene bekendheid’ geen bewijs behoeven. Dat lijkt ook niet meer dan logisch. Het is een enorm voor de hand liggende bepaling. Want waarom zou er immers nog bewijs moeten worden geleverd voor het feit dat de lucht blauw is? Of voor het feit dat sneeuw wit is? Maar wat ‘feiten van algemene bekendheid zijn’ is daarentegen niet altijd duidelijk. Deze vraag leidt dan ook tot de nodige jurisprudentie. Het arrest van de Hoge Raad van 10 juli 2018 brengen wij graag onder jullie aandacht.

Eerder besteedden wij al aandacht aan de vraag of het een feit van algemene bekendheid is dat een jas met de opdruk “A.C.A.B.” beledigend is voor een agent? En of het algemeen bekend is dat Aloë Capensis en Aloë Vera niet hetzelfde zijn? In Vaklunch #172 verwezen wij naar het arrest van de Hoge Raad van 11 januari 2011. De Hoge Raad oordeelde in dat arrest dat gegevens ‘die ieder van de rechtstreeks bij het geding betrokkenen geacht moet worden te kennen of die hij zonder noemenswaardige moeite uit algemeen toegankelijke bronnen kan achterhalen’ van algemene bekendheid zijn.

In het arrest van 10 juli 2018 was de vraag aan de orde of diefstal bewezen kon worden verklaard. Het Hof heeft zich voor bewijs verlaten op informatie die is ontleend aan “Google Maps”. Het Hof heeft geoordeeld dat het een feit van algemene bekendheid is dat de woning van de getuige en haar echtgenoot recht tegen over het schuifhek gelegen is hetgeen relevant is voor de vraag of de getuige de diefstal heeft kunnen waarnemen. De informatie over de locatie van de woning van de getuige kwam echter niet in het dossier voor en is ook niet aan de orde gekomen tijdens de behandeling ter zitting. In cassatie is betoogd dat Google Maps verschillende functionaliteiten kent en dat daarmee specialistische kennis wordt verondersteld. De Hoge Raad is het daarmee niet eens. Het oordeel van het Hof dat het een feit van algemene bekendheid is dat de woning van de getuige en haar echtgenoot recht tegen over het schuifhek gelegen is getuigt volgens de Hoge Raad niet van een onjuiste rechtsopvatting.

Onder verwijzing naar het arrest van 29 maart 2016 oordeelt de Hoge Raad dat het Hof heeft kunnen aannemen dat het voor de betrokkenen duidelijk was dat het gaat om een algemeen bekend gegeven over de gesteldheid op de openbare weg dat (ook) uit de algemeen toegankelijke bron Google Maps was af te leiden, zonder ‘noemenswaardige moeite of specialistische kennis’.

Is daarmee de vraag ‘Kun je ’t googlen?’ van doorslaggevende betekenis of een feit kan worden aangemerkt als een feit van algemene bekendheid? Wat ons betreft niet. Dat zou ook tot de onwenselijke situatie leiden dat de enorme hoeveelheid informatie die via de zoekmachine van Google kan worden opgezocht als feit van algemene bekendheid heeft te gelden.

Dat de Hoge Raad in dit geval een feit van algemene bekendheid heeft aangenomen op basis van een google bron is dan ook een slippery slope. Zoals wij in Vaklunch #177 al concludeerden blijft het gevaar bestaan dat met te veel gemak wordt aangenomen dat sprake is van een feit van algemene bekendheid. Duidt het feit dat google nodig is om iets te verifiëren er niet juist op dat geen sprake is van een feit van algemene bekendheid? De logische en juridisch juiste route is ons inziens om dergelijke feiten ter zitting te bespreken zodat partijen zich er over kunnen uitlaten. Het lijkt er ook in deze zaak wederom op dat google is gebruikt om achteraf – na de zitting – een bewijsprobleem te verhelpen. Niettemin kan het geen kwaad dat de advocaat een ingenomen geografisch standpunt verifieert op Google Maps.

Heb je vragen over het voorgaande of wil je hierover van gedachten wisselen met ons? Neem dan contact op met boezelman@hertoghsadvocaten.nl of boer@hertoghsadvocaten.nl.