#252: Afkomstig uit enig misdrijf… of toch niet?

Het onderwerp witwassen heeft de afgelopen jaren heel veel jurisprudentie opgeleverd. Het kernverwijt dat een verdachte van witwassen wordt gemaakt is het presenteren van een illegaal verkregen voorwerp als een legaal verkregen voorwerp.[1] Het voorwerp dat wordt witgewassen dient dus een criminele herkomst te hebben. Het vereiste causale verband heeft tot gevolg dat het misdrijf voorafgaand aan de verkrijging van de voorwerpen moet hebben plaatsgevonden, waarna het voorwerp kan worden witgewassen. Dit volgt uit een arrest van de Hoge Raad van 28 oktober 2014. In een recent arrest van 16 januari 2018 gaat de Hoge Raad opnieuw in op de noodzakelijkheid van het bestaan van een ‘criminele herkomst’ van het voorwerp alvorens het kan worden witgewassen.

De casus is als volgt: in de nacht van 16 op 17 februari in het jaar 1987 vond in een galerie aan het Vrijthof te Maastricht een inbraak plaats waarbij negen waardevolle schilderijen werden weggenomen. Het hof heeft aangenomen dat de diefstal door de galeriehouder zelf is geënsceneerd. Vervolgens is een van de negen schilderijen verbrand en de andere acht heeft een medeverdachte onder zich gehouden. De (voorgewende) diefstal werd indertijd niet opgehelderd. En de galeriehouder ontving enige tijd nadien een substantiële uitkering van de verzekeraar. Hij overleed begin 2007.

Eind 2008 schakelde de medeverdachte – die de acht schilderijen op dat moment nog steeds in zijn woning hield – onder andere de verdachte in met de bedoeling hen contact te laten opnemen met de verzekeringsmaatschappij voor het verkrijgen van vindersloon. Vervolgens is voorgedaan alsof een privédetective onderzoek heeft gedaan naar de inbraak uit 1987 en zijn de schilderijen na een heel schouwspel overgedragen. Wat de verdachte niet wist is dat de schilderijen waren overgedragen aan een opsporingsambtenaar die zich voordeed als vertegenwoordiger van de verzekeringsmaatschappij. De verdachten zijn nadien aangehouden en de schilderijen zijn in beslag genomen.

Aan de verdachte is ten laste gelegd dat hij de schilderijen voorhanden heeft gehad terwijl hij wist dat deze uit misdrijf afkomstig waren, te weten de diefstal uit 1987. De verdediging heeft daartegen aangevoerd dat de schilderijen zelf niet uit misdrijf afkomstig zijn. Immers was de galeriehouder betrokken bij de in scene gezette diefstal en dus kan geen sprake zijn van diefstal of verduistering. Door het handelen toentertijd is de verzekering opgelicht. De schilderijen waren echter niet het product van de verzekeringsfraude, dat was de verzekeringsuitkering. Bovendien is de verzekeringsfraude gepleegd nadat de galeriehouder afstand van het bezit van de schilderijen had gedaan. De schilderijen hebben aldus geen criminele herkomst.

Het Hof gaat hier echter niet in mee. Het Hof oordeelt dat het voorhanden hebben van de schilderijen in zodanig direct causaal verband staan met de verzekeringsoplichting dat gezegd kan worden dat de schilderijen van misdrijf afkomstig waren.

De Hoge Raad steekt een stokje voor deze redenering. Onder verwijzing naar het arrest van de Hoge Raad van 14 oktober 2014 oordeelt de Hoge Raad dat het oordeel van het hof getuigt van een onjuiste rechtsopvatting. De Hoge Raad overweegt hiertoe dat goederen of voorwerpen in beginsel slechts kunnen worden aangemerkt als “uit enig misdrijf afkomstig”, indien deze zijn verkregen afkomstig uit een misdrijf gepleegd voorafgaand aan de gestelde delictsgedragingen.

Het is dus goed om in elk dossier een duidelijke tijdslijn voor ogen te hebben en na te gaan welke witwashandelingen precies ten laste worden gelegd om zo te beoordelen of de voorwerpen die witgewassen zouden zijn ook daadwerkelijk een criminele herkomst hebben.

Heb je vragen of wil je van gedachten wisselen over het onderwerp witwassen neem dan contact met ons op via boezelman@hertoghsadvocaten.nl of boer@hertoghsadvocaten.nl.

[1] M. Scharenborg, Witwassen, Serie fraude en integriteit (uitgegeven in eigen beheer), 2017, p. 11.

1 Comment
  • ruud van der Werff

    17 januari 2018 at 16:32 Beantwoorden

    hoe noemt men gelden / goederen / omzet , wat opzettelijk uit de boeken van een nederlandse BV is gehouden , c.a 87 % van de goederen zijn buiten de BV gehouden , slechts 13 % is via de nederlandse BV , verkocht – voor 90% beneden de marktwaarde

    De bv is leeg getrokken, c.a 13 miljoen is weg , er is georganiseerd intern geld gestolen

    zit in bewijs nood, de bank in kwestie werkt niet mee
    de goederen zijn via een LTD in de UK naar USA verkocht.
    de betalingen zijn door de CITI BanK in London ontvangen

Post a Comment